Salam, hörmətli həmkarlar!
Mən Vasili Maleç — Məqalələr Akademiyasının direktoru və «Yaxın zamanda Scopus indeksini itirəcək jurnallar» rubrikasının müəllifiyəm!
Bu gün 2025-ci il üçün rubrikamızın ikinci sayını hazırlamışıq.
Hazırda əvvəllər yazdığımız 27 jurnaldan 22-si artıq rəsmi olaraq Scopus-dan çıxarılıb.
Bu dəfə siyahımızda aktivlik zirvəsinə çatmış və çıxarılma ərəfəsində olan jurnallar, eləcə də yeni sürət toplayan və olduqca zərərsiz görünən nəşrlər var. Hər biri haqqında ətraflı məlumat verəcəyik. Bugünkü siyahıda həmçinin birinci kvartildən olan jurnallar da var — bəzilərinin səhvən düşündüyü kimi, onların indeksdən çıxarılmayacağına inanılan nəşrlər.
1. Journal of Neonatal Surgery
Jurnalın saytına keçid: https://journals.bilpubgroup.com/index.php/fls
Bu jurnal, neonatoq cərrahiyyəsi üzrə ixtisaslaşmışdı və 2021-ci ildə dar profili və keyfiyyətli nəşrləri sayəsində Scopus-a daxil edildi.
Lakin indi o, “hər kəs üçün və hər şey haqqında” çoxdisiplinli bir nəşrə çevrilib.
2025-ci ilə qədər jurnal ildə yalnız bir sadə sayı çap edirdi, amma 2025-ci ildə artıq 36 sayı işıq üzü görüb. Bu inanılmazdır. Bu, Scopus statusundan kütləvi gəlir əldə etməyin klassik sxemidir.
Jurnalın xüsusiyyətləri:
Kvartil: Q4 (Cərrahiyyə istiqaməti).
Ölkə: Pakistan.
Nəşrin qiyməti: $700, $1000 — səudiyyə Ərəbistanından olan müəlliflər üçün, $1500 — Çin üçün. Ölkələrə görə qəribə və əsassız seqmentasiya.
Əsas pozuntular::
Məqalələrin mövzuya uyğun olmayan şəkildə, kifayət qədər rəy prosesindən keçmədən dərc olunması.
6 ay ərzində 36-dan çox buraxılış.
Qısa müddətdə 1000-dən çox məqalə.
Scopus-dan çıxarılma ehtimalı: 100%.
Məqalələrin deindeksləşdirilmə ehtimalı: 100%, çünki məzmun jurnalın mövzusuna uyğun deyil.
2. Science of Law
Jurnalın saytına keçid: https://www.clausiuspress.com/journal/LAW.html
2024-cü ildə Scopus-a daxil edilmiş jurnal əvvəlcə bütün standartlara cavab verirdi: məqalələri rəy prosesindən keçirir, zəif işləri rədd edir və yalnız keyfiyyətli materiallar dərc edirdi.
Lakin bir neçə həftə öncə vəziyyət kəskin dəyişdi: jurnal bütün sahələr üzrə dərc üçün dəvət məktubları göndərməyə başladı. Vəd edilmiş rəy müddəti — 5–7 gün, saytda dərc olunma isə demək olar ki, dərhaldır.
Rəsmi saytda jurnalın mövzu dairəsi də dəyişdirildi — indi jurnal hər mövzuda məqalələr qəbul edir. Arxivdə rəy prosesindən keçirilmədən qəbul edilmiş çoxlu məqalələr görünməyə başladı. Ola bilsin ki, siz də belə məktublar almısınız.
Mənim səmimi məsləhətim — buna aldanmayın. Jurnal artıq yoxlanışdadır və dərc olunmuş bütün məqalələr indeksləşdirilməyəcək.
Jurnalın xüsusiyyətləri:
Kvartil: Q3 (Hüquq istiqaməti).
Ölkə: ABŞ (amma əslində tez-tez Hindistan komandaları qeyd olunur).
Nəşrin qiyməti: $780.
Əsas pozuntular:
Hüquqşünaslıqla əlaqəsi olmayan məqalələrin nəşri.
Nəşrlərin həcminin kəskin artması gözlənilir.
Rəy prosesinin olmaması.
Scopus-dan çıxarılma ehtimalı: 100%.
Məqalələrin deindeksləşdirilmə ehtimalı: 100%, çünki əsas tələblər — mövzu uyğunluğu pozulub.
3. Journal of Posthumanism
Jurnalın saytına keçid: https://posthumanism.co.uk/jp
Bu nəşr Q1 (Mədəniyyət Araşdırmaları) kvartilinə daxil idi. Bəzi müəlliflər belə jurnalların Scopus-dan çıxarılmayacağını düşünürlər. Lakin bu, mifdir.
Təəssüf ki, 35-dən çox ukraynalı alim bu jurnalda məqalə nəşr etdirib — onların bütün məqalələri artıq dəindeksləşdirilib.
Nəşrlə bağlı yardım göstərən bəzi şirkətlər bu jurnalın yerləşdirilməsini Q1-də sürətli nəşr yolu kimi fəal şəkildə reklam edirdilər və hətta özləri də ora məqalə təqdim etmişdilər.
Jurnal artıq Scopus-dan çıxarılıb, amma 2025-ci ilin may-iyun aylarında yenilənməyə qədər hələ aktiv kimi görünə bilər.
Vacib: Nəşriyyat — Transnational Press London Ltd., əvvəllər qalmaqallarda adı hallanıb, xüsusilə keçən il böyük səs-küyə səbəb olmuş International Journal of Religion jurnalı ilə bağlı.
Jurnalın xüsusiyyətləri:
Kvartil: Q1 (Mədəniyyət Araşdırmaları).
Ölkə: Böyük Britaniya.
Nəşrin qiyməti: $1200.
Əsas pozuntular:
Elan olunmuş skopaya uyğun olmayan məqalələrin nəşri.
Nəşrlərin sayının kəskin artması.
Rəy prosesinin olmaması.
Gəlir məqsədilə kütləvi nəşrlər.
Scopus-dan çıxarılma ehtimalı: 120%. Jurnal artıq çıxarılıb, məqalələr dəindeksləşdirilib.
4. International Journal of Environmental Sciences
Jurnalın saytına keçid: https://theaspd.com/index.php/ijes/index
Bu jurnal hələ yırtıcı fəaliyyətə başlayır. Hələ çox sayda məqalə nəşr etməyib, amma artıq müəlliflərə fəal şəkildə dəvətlər göndərir. Özünü multidissiplinar nəşr kimi təqdim edir və 600 ABŞ dollarına sürətli nəşr vəd edir. Lakin adından da görünür ki, o, əsasən təbii elmlərə ixtisaslaşmalıdır.
Scopus-da açıq şəkildə qeyd olunub ki, yalnız təbii elmlər üzrə məqalələr qəbul edilir. Buna baxmayaraq, arxivdə artıq 170-dən çox müxtəlif mövzulu məqalə var və onların çoxu təbii elmlərlə heç bir əlaqəsi yoxdur.
Jurnalın xüsusiyyətləri:
Kvartil: Q4.
Ölkə: Hindistan.
Nəşrin qiyməti: $600.
Əsas pozuntular:
Elan olunan mövzuya uyğun olmayan məqalələrin nəşri.
Lazımi rəy prosesinin olmaması.
Gəlir məqsədilə kütləvi nəşr.
Scopus-dan çıxarılma ehtimalı: 100%.
Məqalələrin deindeksləşdirilmə ehtimalı: 100%, mövzuya uyğun olmama və standartların pozulması səbəbindən.
Nəticə:
Bu gün Scopus bazasından çıxarılma təhlükəsi ilə üz-üzə olan dörd jurnalı nəzərdən keçirdik.
Onlardan biri — birinci kvartildə yer alan jurnaldır. Bu isə açıq şəkildə göstərir ki, yüksək kvartil belə təhlükəsizlik zəmanəti vermir. Belə jurnallar da predatory (yırtıcı) ola bilər.
Əgər indiyə qədər Q1 jurnallarının həmişə etibarlı olduğunu düşünmüsünüzsə, təəssüf ki, bu bir illüziyadır.
Hər hansı bir nəşr, redaksiya siyasətini və keyfiyyət standartlarını pozarsa, bazadan çıxarıla bilər.
Və sonda: xüsusilə Q1 kateqoriyalı jurnalda sürətli nəşr imkanı cəlbedici görünə bilər.
Lakin nəticələri düzgün qiymətləndirmək vacibdir: pulun, vaxtın və reputasiyanın itirilməsi riski böyükdür.
Məqalə təqdim etməzdən əvvəl jurnalları diqqətlə yoxlayın.
Əgər jurnal seçimi və ya məqalənin nəşri ilə bağlı peşəkar yardıma ehtiyacınız varsa — Məqalələr Akademiyası sizə məmnuniyyətlə kömək edəcək!
Hörmətlə,
Vasili Maleç — Məqalələr Akademiyasının direktoru!
